نحوه گزارش نویسی فونداسیون چنانچه مالک ‌قصد تکمیل آن را در اجرای سقف ها داشته باشد ، تاکید مجدد کنترل جانمایی بیس پلیت ها قبل از بتن ریزی فونداسیون ، نحوه گزارش دادن ناظر در زمان تعطیلات رسمی ، کنترل توضیحات پروانه ساختمانی مبنی بر آنکه ساختمان دارای “ محدودیت ارتفاع ” باشد ، پرداخت عوارض تخلفات متراژی مالک ، رافع مسئولیت ناظر برای ندادن گزارش نیست ، نحوه گزارش ناظر در مواردیکه بین نقشه های معماری و سازه مغایرت وجود دارد ، مهندس ناظر الزامی به تائید استحکام و مهر و امضا چک لیست مباحث ۶ و ۱۹ ندارد ، نحوه برخورد مهندس ناظر در مواردیکه به مدت طولانی عملیات اجرایی متوقف گردیده یا آنکه قبل از شروع بکار اعتبار پروانه ساختمانی تمام گردیده است

متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.

مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران

دراین جلسه موضوعات مختلفی را خدمت دوستان عرض خواهیم کرد . یکی از این موضوعات مهم این است که مهندس ناظر نمی تواند در حین اجرای اسکلت از فونداسیون اجرا شده ایراد بگیرد و این قبیل مسائل  به دلیل خارج از موعد بودن گزارش ، برای مهندس ناظر چه در شورای انتظامی سازمان وچه در محاکم قضایی  محکومیت به بار خواهد آورد. بنابراین کلیه ایرادات فنی و اجرایی باید در همان مرحله اجرا به مالک و در نهایت به شهرداری گزارش داده شود .

بازخوانی پرونده اول

در یک پروژه مالک میلگرد های انتظار فونداسیون یکی از اضلاع ساختمان رابه خاطر سپر خاکی باقی مانده ،اجر نکرده بود.و قرار بر این بود که بعد از اجرای سقفها و اطمینان  از پایداری  ساختمان مجاور ،  سپر خاکی را برداشته و  آرماتور های انتظار را نصب و سپس بتن ریزی فونداسیون را تکمیل نماید . در این گونه موارد باید مهندسان ناظر وضعیت را گزارش دهند و در گزارشات خود ذکر کنند که : سپر خاکی باقی مانده است  و فونداسیون در نقاط ( آدرس دقیق آکس فونداسیون و محورها) اجر نشده و باید در مراحل بعد اجرا گردد و تائید نهایی فونداسیون منوط به برداشتن سپر خاکی و تکمیل  کل فونداسیون می باشد . متاسفانه مهندس ناظر این ساختمان به این مورد توجه نکرده و در گزارشات خود پایان عملیات فونداسیون را اعلام کرده و اشاره ای به این موضوع نکرده بود .سپس بعد از اجرای سقفها که مالک اقدام به برداشتن سپر خاکی و تکمیل فونداسیون نمود به دلیل استفاده از آرماتور کم و نامرغوب  و بتن بی کیفیت ، مورد اعتراض ناظر قرار میگیرد ومهندس ناظر در گزارشی دیگر برای فونداسیون ، عدم استحکام فونداسیون  اعلام می کند  و در پی این موضع  مالک هم  از ناظر به شورای انتظامی شکایت می نماید . دراین  گونه موارد سخت بشود از مهندس ناظر به دلیل عدم ارائه گزارش به موقع دفاع کرد .

• موضوع مهم بعدی ، بحث نصب و جاگذاری صحیح بیس پلیت ها در ساختمان های اسکلت فلزی و همچنین جاگذاری صحیح آرماتورهای انتظار مربوط به ستون ها و یا دیوار های برشی در ساختمان های اسکلت بتنی ، قبل از بتن ریزی فونداسیون وپوشش بتن می باشد .در این گونه موارد مهندس ناظر هماهنگ کننده و ناظر معماری و اگر ساختمان تک ناظره می باشد خود ناظر ، و یا ناظر نقشه بردار باید دراین خصوص دقت لازم را داشته باشند که اگر جاگذاری های فوق اشتباه باشد امکان حذف پارکینگ وجود دارد و حتی طول و عرض زمین و پشت تا پشت ستونها باید کنترل و مطابق نقشه باشد و حتی اگر مساحت زمین با ابعاد مندرج در نقشه های مصوب معماری باشد ناظر نقشه برداری و یا معماری و هماهنگ کننده باید به شهرداری گزارش کنند .

نکته قابل ذکری که هست این است که اگر جابجایی ستون منجر به حذف پارکینگ و تغییر ابعاد فضای آسانسور و فضای راه پله نشود، مخصوصاً ستونهای کناری سمت دیوار همسایه که مدفون می شوند  و این جابجایی به موازات  دیوار همسایه باشد و یا اگر باعث تغییر در ابعاد زمین نگردد، با توجه به اوردیزاین بودن محاسبات می توان حدود 10  تا 20 سانتیمتر هم از این جابجایی ها چشم پوشی نمود.

موضوع بعدی که با توجه به تعطیلات رسمی بسیار مهم می باشد گزارشات مربوط به خاکبرداری قبل از تعطیلات و یا در زمان آن می باشد . چون در زمان تعطیلات شهرداری ها و دفاتر خدمات الکترونیک تعطیل می باشد اگر قصد گزارش دادن دارید در تعطیلات این امکان وجود ندارد . در این گونه مواقع اگر قرار است مالک خاکبرداری انجام دهد و یا سپر خاکی را بردارد، لازم است حتماً  به مالک دستور کار داده که از انجام عملیات خاکبرداری و یا برداشتن سپرخاکی خودداری نماید. درصورتیکه مالک به این دستور کار توجهی نکرد باید مهندس ناظر با پلاک های همسایه استشهادیه ای تنظیم و صورت جلسه کند که مالک دستور کار را تحویل نمی گیرد و با تماس با پلیس 110 از وی بخواهد که صورت جلسه ای تنظیم نماید و در آن قید گردد که مالک دستور کار را ازمهندس ناظر تحویل نمی گیرد و قصد دارد که سپر خاکی را بردارد. این صورت مجالس در صورت بروز هر گونه حادثه ای ناظر را از مهلکه نجات خواهد داد.

• نکته بعدی در خصوص ارتفاع کلی ساختمان هاست . ارتفاع کلی هر طبقه وکل ساختمان از موارد بسیار مهم می باشد و در صورتی که با مقادیر مندرج در نقشه های معماری مغایرت داشته باشد حتماً باید توسط ناظر در موعد گزارش گردد. خصوصاً اگر در ذیل پروانه ساختمانی درج شده باشد که : این ساختمان دارای ضوابط حداقل ارتفاع می باشد . وظیفه مهندس ناظر می باشد که تمام صفحات پروانه ساختمانی و توضیحات آن را مطالعه و با شرایط کار مطابقت دهد. هم در مقررات ملی و هم در تبصره 7ماده 100 قانون شهرداری ذکر شده است که ناظر می بایست انطباق ساختمان با پروانه ساختمانی و با نقشه های مصوب وبا مشخصات فنی و مقررات ملی کنترل نماید و مغایرت ها راباید در موعد گزارش دهد .

بازخوانی پرونده دوم

این پرونده مربوط به سال 1389میباشد . در ساختمانی مطابق نقشه های مصوب معماری عرض راه پله 2.40 متر میباشد اما در عمل مالک آن را 2متر اجر کرده بود و متاسفانه مهندس ناظر نه در مرحله نازک کاری و نه سفت کاری این تخلف را  به شهرداری گزارش نکرده بود و برگه سبز پایان کارهم صادر شده بوده  و مالک جریمه این تخلف را هم به شهرداری پرداخت  و سند تفکیکی را هم دریافت می کند . دو سال بعد از پایانکار ، شهرداری منطقه پرونده مهندس ناظر را به امور مهندسین ناظر ارسال کرده و امورمهندسین ناظر هم درخصوص این تخلف از مهندس ناظر می خواهد که لایحه دفاعیه بنویسد. اما چون ناظر دفاعی نتوانست بکند متاسفانه درنهایت از طرف شورای انتظامی به 3 ماه محرومیت از نظارت محکوم گردید .

اشتباه مهندس ناظر در این پرونده این بودکه دچار توهم شده بود. با این توصیف که ایشان فکر می کردند که چون عوارض مربوط به این تخلف توسط مالک پرداخت شده و پایانکار صادر گردیده و مالک سند تفکیکی گرفته است  نباید گزارش تخلف به شهرداری بدهد و در نهایت نباید محکومیتی متوجه او گردد .

• دقت شود در زمان بازدید سفتکاری و نازک کاری علاوه بر کنترل ابعاد داخلی راه پله باید ابعاد پاسیو و ابعاد موجود فضای آسانسور هم کنترل گردد و اگر این ابعاد موجود مطابق نقشه های معماری نبود( چه کمتر و چه بیشتر) باید گزارش گردد و حتماً  مهندس ناظر معماری در گزارشات مرحله ای در قسمت جدول بنای موجود باید این موارد را اعمال نماید وگزارش دهد.

بازخوانی پرونده در خصوص مغایرت نقشه های معماری  با سازه

پرونده مربوط به سال 1391 یک ساختمان اسکلت بتنی  می باشد . در نقشه های  معماری  در محلی که درب ورودی آدم رو آپارتمان بود متاسفانه در نقشه های سازه یک تیر بتنی قرارگرفته بود بطوری که درب ورودی با تیر بتنی سرگیر می شد . و این یعنی عدم انطباق نقشه سازه با معماری . ناظر در مقطع فونداسیون متوجه این مشکل نمی شود و در حین آرماتور بندی سقف اول و تیرهای آن ؛ هم مالک و هم ناظر متوجه می شوند. مالک در خصوص جابجایی درب ورودی و راه پله به ناظر پیشنهاداتی می دهد که مهندس ناظربه دلیل تغییرات اساسی د رنقشه ها  قبول نمی کند و قبل از بتن ریزی سقف گزارشی تحت عنوان گزارش سقف اول و خطاب به شهرداری ؛ عدم انطباق نقشه های سازه و معماری را اعلام کرده و دستور جلوگیری از کار را تا رفع این مشکل به شهرداری صادر می نماید .

• متاسفانه به دلیل عملکرد کند شهرداری ناحیه، مالک بتن روزی سقف را انجام داد و وقتی بازرس شهرداری از کار بازدید کرد متوجه شد که مالک راه پله و درب ورودی را جابجا و سقف را بتن ریزی کرده است . مامور شهرداری از محل پروژه با مهندس ناظر تماس می گیرد و از وی می خواهد تا گزارشش را عوض کند در غیر اینصورت برای وی مشکل بوجود می آید . از آنجا که مهندس ناظر ؛ مهندس با تجربه و خبره ای بود  و گزارش تخلف را به موقع و موعد به شهرداری اعلام کرده بود با اعتماد به نفس کامل به مامور شهرداری ، عملکرد کند شهرداری را یادآور می شود و زیر بار تهدید و رکب مامور شهرداری نمیرود و به مامور یادآور میشود اگر مشکلی پیش بیاید برای شهردار ناحیه و معاون شهرسازی و جنابعالی پیش می آید که از بتن ریزی مالک جلوگیری نکرده اید .بنابراین مهندس ناظر باید آگاه باشد و گزارشات را به موقع ارائه دهد تا رکب شهرداری را نخورد.در این پرونده مالک مجبور شده با مراجعه به مهندس محاسب نقشه ها را بازبینی و تغییر دهد .

موضوع مهم بعدی این است که در دفاتر خدمات الکترونیک از مهندس ناظر می خواهند که در هر مرحله ای، بخصوص در زمانی که مالک قصد گرفتن گواهی عدم خلاف دارد ، توضیح دهد که : ساختمان دارای استحکام است. این توضیح بر اساس بخشنامه پیوستی در انتهای جلسه جزء وظایف مهندس ناظر نمی باشد و نباید زیر بار این توضیحات برود. فقط مهندس ناظر باید  انطباق ساختمان با نقشه های مصوب و نقشه های معماری را  گواهی نماید. موضوع بسیار مهم بعدی این است که در زمان امضای پروانه ساختمانی از مهندس ناظر می خواهند که چک لیست مبحث 6 یعنی بارهای وارد بر ساختمان را امضاء نماید . ناظر نباید زیر بار امضای این چک لیست و حتی امضای دفتر چه محاسبات برود .بخشنامه مربوط به این موضوع هم در انتهای جلسه به پیوست ارائه خواهد شد .همچنین مهندس ناظر نباید چک لیست مربوط به مبحث 19 مقررات ملی را امضاء کند و این موضوع ارتباطی به مهندس ناظر و ناظر هماهنگ کننده ندارد .

• اما از نقشه هایی که مهندس ناظر درصورت کنترل و انطباق آن با شرایط محل می تواند امضا کند نقشه های مربوط به سازه نگهبان می باشد ونقشه های بعدی که ناظر معماری می تواند بعد از کنترل و انطباق امضاء کند نقشه های مربوط به کمیسیون نما می باشد .نکته قابل ذکر این است که تهیه نقشه وال پست با مهندس محاسب است و نظارت بر اجرای آن بر عهده مهندس ناظر سازه می باشد .کار وال پست اتصال دیوار های پیرامونی به اسکلت سازه می باشد .

• موضوع بعدی قابل ذکر آن است که اگر شما به عنوان مهندس ناظر ، نظارت ساختمانی را بر عهده دارید که کار به هر دلیلی متوقف شده است؛ مثلاً سقف اول اجرا شده و کار متوقف شده و یا در مرحله شروع بکار و یا هر مورد دیگری……

شما به عنوان مهندس ناظر برای اینکه سهمیه ات آزاد شود چه باید بکنی؟ با مراجعه به سازمان استان ، به استناد به بند 14-4-5 مبحث دوم که میفرماید: چنانچه ساختمانی به مدت 15درصد مدت مجاز ساخت متوقف شده باشد سهمیه مهندس ناظر باید آزاد گردد.؛ سهمیه ناظر آزاد می شود و این مدت مجاز ساخت بالای پروانه ساختمانی نوشته شده است که البته این مراحل آزاد سازی زمان بر می باشد .نکته قابل تاٌمل این است که مهندسان به اشتباه فکر میکنند که با آزاد سازی سهمیه آنها،  دیگر در قبال ساختمان موصوف مسئولیتی ندارند. لازم است به عرض برساند که این تصور کاملاً  اشتباه بوده و هرموقع مالک خواست بعد از توقف ؛ کار را شروع نماید وظیفه مهندس ؛ نظارت مستمر و ارائه گزارشات به موقع می باشد.و در صورت بروز هر گونه مشکلی مهندس ناظر به شورای انتظامی و محاکم قضایی معرفی خواهد شد. حتی با اتمام مدت قرارداد فی ما بین مالک و ناظر هم مسئولیت از ناظر سلب نمی گردد چون آن قرارداد یک قرارداد مالی می باشد و ارتباطی به موضوع نظارت ندارد .

حالت بعدی مربوط به اتمام مدت پروانه ساختمانی می باشد که دو حالت پیش می آید . حالت اول موقعی که وسط کاراست و مدت زمان پروانه تمام میشود، که دراین حالت ناظر باید  اتمام مدت زمان اعتبار پروانه  را به شهرداری گزارش دهد و مالک با پرداخت عوارض آن را تمدید میکند .درصورتیکه ناظر بعد از اتمام زمان اعتبار پروانه گزارش اتمام کار به شهرداری بدهد ، مالک بابت تمدید پروانه، عوارض پرداخت نخواهد کرد ولی اگر مثلاً در گزارش نازک کاری وضع پروانه را گزارش بدهد شهرداری بابت تمدید از مالک عوارض خواهد گرفت .اما حالت دوم حالتی است که خود شامل دو حالت فرعی می باشد یکی اینکه  مالک از ناظر شروع بکار نگرفته است و در بالای پروانه درج شده باشد که مدت اعتبار پروانه 24 ماه قبل از شروع بکار. و این 24 ماه سپری شده است و مالک از ناظر تقاضای شروع بکار نکرده است وقصد ساخت ندارد( این حالت خیلی پیش می آید) . اما حالت فرعی دوم این است که ناظر به مالک شروع بکارداده است اما مالک هیچ عملیات اجرایی شروع نکرده است( البته این حالت خیلی کم پیش می آید) و مدت زمان مدت قرارداد هم سپری شده است و پروانه ساختمانی باطل شده است . دراین دو حالت مهندس ناظر از طریق دفتر خدمات الکترونیک و شهرداری باید تقاضای ابطال پروانه ساختمانی را بکند و پی درپی  نامه بزند که  پروانه این ساختمان مدت اعتبارش به پایان رسیده و حق هیچ گونه فعالیتی را ندارد .که البته اگر مالک با ناظر همکاری بکند و خود به همراه مهندس ناظر درخواست ابطال نماید کار سریعتر انجام می شود .

بخشنامه شهرداری تهران به کلیه شهرداری های مناطق و کلیه دفاتر خدمات الکترونیک تهران ، مبنی بر آنکه : نوشتن جمله "استحکام بنا مورد تائید است از وظایف مهندس ناظر نمی باشد"

عدم لزوم مهر و امضا چک لیست مبحث نوزده مقررات ملی ساختمان توسط مهندسان ناظر

عدم لزوم مهر و امضای چک لیست های تخصصی توسط مهندسان ناظر

عدم لزوم تأیید چک لیست مبحث ششم مقررات ملی ساختمان توسط مهندسان ناظر

عدم لزوم تأیید چک لیست بارگذاری در برابر زلزله طبق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان توسط مهندسان ناظر