شرح مجدد بیمه در ارکان شرکتهای حقوقی مهندسی ، اشاره مختصری به سببیت و مباشرت ، تاکید به ناظرین در توجه به اجرای فضای سبز پشت بام و بریدن درختها و همچنین توجه به نقشه های کمیسیون نما ، بازخوانی پرونده ای غم انگیز از محکومیت مهندسی در زلزله رودبار ، بازخوانی پرونده های مهندسین ناظر در زلزله اهر ، بازخوانی یک پرونده در اهمیت اجرای وال پست Wall post

 

توجه بسیار مهم : مرجع حقوق مهندسی ایران هیچ پیشنهادی برای نوع بیمه نامه انتخابی شما ندارد و تمامی عکسها و مستندات ارایه شده برای بیمه ها جنبه آموزشی دارد و ما نمایندگی هیچ شرکت بیمه ای را نداریم.

متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.

مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران

ادامه بحث این جلسه در خصوص مسئولیت شرکت های حقوقی است که در سفر دوم به آن اشاره کردیم . شرکت های حقوقی دارای ارکانی است که هم در قانون مدنی و هم در قانون تجارت مفصلاً به آن پرداخته شده است.وقتی که در ساختمانی چه در زمان احداث و چه در زمان بهره برداری اتفاقی می افتد،و خسارت های جانی و مالی ایجاد میشود، 7 رکن شرکت حقوقی به چالش کشیده می شوند. لازم است در اینجا جهت اطلاع خوانندگان ابتدا این ارکان را معرفی نمائیم و سپس اشاره ای به چالش ها خواهیم کرد .

ارکان شرکت :

رکن اول شرکت : خود شرکت حقوقی می باشد.

رکن دوم شرکت : مدیر عامل شرکت می باشد.

رکن سوم شرکت : صاحبان امضای مجاز .

رکن چهارم شرکت : هیات مدیره شرکت .

رکن پنجم شرکت : شرکای شرکت.

رکن ششم شرکت : شاغلین در شرکت.

رکن هفتم شرکت : افراد متفرقه که به نوعی با شرکت در ارتباط بوده اند و در مسائل و حوادث بوجود آمده تاثیر گذار باشند اما دیگر ارتباط کاری با شرکت را قطع کرده اند که اگر بشود سبب بودن این افراد در حوادث را اثبات کرد می توان درصدی از تقصیر را بر اساس نظریه کارشناسی به آنها داد .

حوادث در ساختمان به دو صورت جانی و مالی اتفاق می افتد.

• در فقره حادثه جانی بازپرس دادسرای کیفری نمی تواند شرکت را که شخص حقوقی است؛ محکوم کند.در اینگونه موارد سبّب ها و مباشرت و امثال اینها …. را بررسی می کنند و در واقع افرادی که به نوعی درگیر این ماجرا بوده اند را محکوم می کنند مانند پیمانکاران جزء و غیره…..همچنین اموال شرکت در این گونه پروندۀ حوادث، در امان خواهد بود و اشخاص هستند که باید تاوان بدهند.
• اما در فقره خسارت های حقوقی؛ باز سبّب وجود دارد و خود شرکت هم درصد تقصیر می گیرد در این حالت کسی با ارکان شرکت کاری ندارد و شرکت حقوقی باید تاوان بدهد . حال این شرکت یا مالی برای جبران خسارات دارد یا خیر. دراین جا شرکت مدیون شخص خسارت دیده است و باید این دَین را بپردازد.بنابراین بیمه نامه مسئولیت حوادث درشرکت های حقوقی که گاهاً مورد کم توجهی مدیران قرار میگیرد، از اهمیت خاصی برخوردار است.
• قابل توجه اینکه در حین خرید بیمه نامه، نباید فقط اسم شرکت حقوقی را در بیمه نامه و در قسمت بیمه گزار قید کرد بلکه باید در زیرنام بیمه گزار و در قسمت سایر بیمه گزاران، باید نام ارکان شرکت، شامل مدیر عامل؛ اعضای هیات مدیره و افرادی که نام و امضاء و مُهرشان، در پای نقشه ها درج می شود و افرادی که به پروژه ها سر می زنند و کار نظارت انجام می دهند و دستور کاری صادر و ابلاغ می کنند ، باید نوشته شود.( جلسه 32 مطالعه شود ).

موضوع مهم بعدی دراین جلسه ، بحث سبّبت و مباشرت و مشارکت و معاونت و آمره بودن و غیره….. می باشد

که این موضوع در جلسه 95 به تفصیل شرح داده شده است و مهندسین با توجه به هر کدام از حالات ذکر شده و شرایط و موضوع پرونده می توانند درصد تقصیر بگیرند.حتی در پرونده مدیر آپارتمان در میرداماد که کارگر را مجبور به پاک کردن شیشه های طبقه 8 از سمت خیابان کرده بود و کارگر سقوط کرده بود نیز مدیر آپارتمان به خاطر آمره بودن درصد زیادی تقصیر گرفت و پرونده خانم مهندس ناظر نقشه بردار که نگهبان را مجبور کرده بود تا در ارتفاع 4.5متری روی تیر آهن منشور را نگه دارد که نگهبان سقوط کرده و فوت می کند؛ مهندس ناظر درصد تقصیر گرفت.(این پرونده ها قبلاً بازخوانی شده است)

موضوع بعدی در خصوص فضای سبز پشت بام است که باید مهندسین ناظر معماری و ناظر هماهنگ کننده و مجریان ذیصلاح و تک ناظره ها

به این موضوع توجه خاص کنند که اگر در نقشه های معماری در بام فضای سبز وجود داشت باید اجرا شود و اگر مالک از اجرای آن خودداری کرد؛ مهندس ناظر باید حتماً حتماً، بدون اغماض این موضوع را در گزارشات به شهرداری اعلام نماید.اگر ناظر گزارش نکند خود شهرداری به عنوان شاکی از ناظر به شورای انتظامی سازمان شکایت خواهد کرد و حداقل سه ماه محرومیت خواهد گرفت.حتی اگر مالکین به جای فلاور باکس ثابت با چند گلدان گل، قصد سرپوشانی و جبران این موضوع را داشتند باید ناظر به شهرداری گزارش کند.

در خصوص قطع درختان در داخل حیات و در مسیر اجرای ساختمان ممکن است که حتی مالکین جریمه و پول آن را قبلاً به شهرداری پرداخت کرده باشند اما لازم است که مهندس ناظر قبل از قطع درخت موضوع را به شهرداری گزارش کرده و بنویسد که سازنده قصد قطع و برش درخت را دارد.

• لازم به ذکر است که در اکثر نقاط در کنار خیابانها سیم برق فشار قوی از لابلای شاخ و برگ درختان عبور کرده است که لازم است قبل از قطع درخت این موضوع به اداره برق طی نامه ای گزارش شود تا قبل از آن اداره برق نسبت به آزاد کردن کابل های برق یا قطع موقت انشعاب اقدام کند تا در موقع قطع درخت سیم های برق پاره نشود و حادثه ای اتفاق نیافتد. حتی ممکن است کابلهای برق از درخت فاصله داشته باشد اما جهت افتادن درخت به آن سمت باشد که باید گزارش شود .

بحث بعدی، موضوع نقشه های نمای مورد تائید کمیسیون نما است.

لازم است که ناظرین معماری و هماهنگ کننده قبل از امضای نقشه های مصوب نما، نظر خود را در پای نقشه های کمیسون نما اعلام کنند نه اینکه فقط آن را مُهر و امضاء کنند. کلیه دیتایل های نما و نحوه اتصالات آن به سازه؛ تعداد شاخک های متصل به نما از طرف سازه و وضعیت اتصال وال پست هاو نحوه اسکوپ کردن سنگ ها به نما و غیره ….. باید در نقشه ها مشخص باشد .

در خصوص نقشه های سازه نگهبان هم ناظر سازه باید اظهار نظر کرده و سپس امضاء کند

چون ممکن است که سازه نگهبان با محل اجرای گود هیچ گونه تناسبی نداشته باشد و طراح بدون بازدید از محل گود، این نقشه ها را تهیه کرده باشد.بنابراین مهندس ناظر بعد از بازدید از گود باید تناسب سازه نگهبان با محل اجرای گود را بررسی کرده و در نقشه ها اظهار نظر کرده و سپس نقشه ها را مُهر و امضاء کند.پس باید گفت که نقشه های سازه نگهبان تا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل مهندس ناظر سازه قرار نگیرد و رفع اشکال نشود به هیچ عنوان نباید مورد تائید و امضای وی قرار گیرد و وظیفه مهندس ناظر سازه است تا در خصوص رفع اشکالات سازه نگهبان ، مالک را مجبور به پیگیری از طرف مهندس محاسب نموده تا به نتیجه مطلوب وی برسد.

سختگیری های مربوط به سازه نگهبان باید در خصوص نقشه های کمیسون نما هم انجام شود و نقشه های مربوط به شاسی کشی نما باید توسط مهندس محاسب تهیه و تائید شده و سپس مهندس ناظر سازه باید در خصوص آن  اظهار نظر کرده و در صورت وجود اشکال اجرایی آن را به محاسب جهت رفع نقص عودت دهد.

• موقعی که مالک بعد از اتمام کار برای گرفتن پایان کار اقدام می کند؛ مامور بازدید هنگام مراجعه به محل ساختمان، نقشه های مصوب کمیسیون نما را با نمای اجرا شده مطابقت می دهد و در صورت کوچکترین مغایرتی نه تنها صدور پایانکار را با مشکل مواجه خواهد کرد بلکه ناظر را نیز به شورای انتظامی سازمان معرفی خواهد کرد. بنابراین وظیفه مهندس ناظر است که کوچکترین تغییر و مغایرت در اجرای نما توسط مالک را به شهرداری در موعد گزارش کند.

پس مجدداً به اختصار تکرار می کنیم که مهندسان ناظر باید در خصوص فضای سبز پشت بام و قطع درختان و همچنین اجرای نما مطابق نقشه های مصوب کمیسیون نما دقت نظر داشته باشند.

اما مهم ترین موضوع اصلی این جلسه در خصوص شرح مسئولیت مهندسان ناظر و طراح و مجریان ذیصلاح و محکومیت های آنها بعد از زلزله در ساختمانهای تحت نظارتشان می باشد.

در این خصوص قصد داریم با بازخوانی یک پرونده در خصوص زلزله رودبار، این مبحث را به تفصیل شرح دهیم.

بازخوانی پرونده

همانطور که همه مستحضرید در خرداد ماه 1369 زلزله وحشتناکی در شهرستان رودبار اتفاق افتاد که این زلزله باعث نابودی کل شهر شد و خسارات جانی و مالی فراوانی وارد گردید. در آن زمان چون رودبار در کانون زلزله واقع شده بود و تمام شهر به طور کامل محو شده بود؛ کسی با مهندسان کاری نداشت چون در آن زمان سازمان نظام مهندسی تشکیل نشده بود و مهندسان ناظر از طرف شهرداری انتخاب می شدند. اما در شهر رشت به جز یک ساختمان که موضوع بحث این پرونده می باشد؛ هیچ ساختمانی آوار نشد. البته خساراتی وارد شد که چون جانی نبود، قابل اغماض بود. اما در این ساختمان تمام ساکنان به دلیل تخریب کامل فوت شدند.

این ساختمان شامل 6طبقه مسکونی و یک طبقه همکف بودکه توسط یکی از مهندسان خوشنام رشت که ایشان ، هم مهندس محاسب و هم ناظر و هم پیمانکار کل ساختمان ، از ابتدا تا آخر بود !!!!! ساخته شده و حتی ایشان خود نقشه های معماری این ساختمان راتهیه و مهر و امضاء کرده بود.

• لازم به ذکر است که در دهه 60 چون قوانین نظام مهندسی وضع نشده بود ؛ مهندسان راه و ساختمان و معماری با گرفتن پروانه از وزارت مسکن و شهرسازی، حق طراحی و نظارت ساختمان را پیدا میکرد که به این پروانه ها در آن زمان پروانه سفید میگفتند. مهندس ساختمان مورد نظر در این بحث از مهندسان محاسب با سواد رشت بود که شخصاً تمام نقشه های معماری و سازه این ساختمان 7 طبقه را تهیه و مهر و امضاء کرده بود. مهندس محاسب این ساختمان تمام موارد آئین نامه ای مربوط به 2800 آن زمان را رعایت کرده بود، اما متاسفانه نا خواسته اشتباه بزرگی مرتکب شده بود.
• در حین اجرای اسکلت سازه این ساختمان، بنا به پیشنهاد یکی از سرمایه گذاران این پروژه ، بر روی بام مقرر میشود که یک استخر شنا به ابعاد 1.5×4×6 متر ساخته شود.وزن این استخر در پشت بام بسیار سنگین خواهد شد و مهندس محاسب، در محاسبات خود وزن این استخر را در نظر گرفته بود که تمام موارد در دفتر چه محاسبات مربوط به این سازه درج شده بود که این ساختمان بتواند از لحاظ استاتیکی آن را تحمل کند.حتی در محاسبات؛ تحلیل دینامیکی را هم محاسبه کرده بود اما متاسفانه در محاسبات این سازه ، تحلیل دینامیکی  حرکت پاندولی آب استخر بعد از وقوع زلزله را در نظر نگرفته بود.
• زلزله رودبار حدود 7 ثانیه طول کشید  اما به دلیل اینکه مرکز ثقل ساختمان به طبقه آخر منتقل شده بود بعد از زلزله ؛ ساختمان حدود 5 تا 6 ثانیه بیشتر لرزید و حرکت پاندولی انجام داد و سازه بطور وحشتناکی ویران و آوار شد و 35 نفر از ساکنان این ساختمان کشته شدند. درست است که سازه تحلیل دینامیکی شده بود اما آب داخل استخر بعد از زلزله حرکت پاندولی دارد و نیروی زیادی به سازه وارد می کند که این موضوع از نظر مهندس محاسب مغفول مانده و توجهی نشده بود.

• با توجه به تعداد کشته شدگان در این ساختمان ؛ این مهندس سرشناس و شجاع را به عنوان مهندس محاسب و ناظر و مجری و پیمانکار در دادگاه محاکمه کردند.ایشان با کمال شجاعت و اعتماد به نفس در دادگاه اعلام کرد که مسئولیت این کار را بر عهده خواهد گرفت و در دادگاه به پرداخت دیه کامل 35 نفر و همچنین ساخت مجدد این آپارتمان محکوم کردند. ایشان به دلیل عذاب وجدان و ناراحتی و فشار های عصبی فراوان ، متاسفانه دست به خودکشی زد. به هر حال شجاعت این مهندس به دلیل به گردن گرفتن تمام مسئولیت این ساختمان قابل تقدیر است و از خداوند منان برای ایشان طلب آمرزش و مغفرت را مسئلت داریم.

این پرونده برای ما 4 درس آموزنده داشت:

درس اول ؛ اینکه در هیچ دادگاهی ، هرگز به مسئولیت خود اقرار نکنید زیرا تمام مسئولیت بر گردن شما خواهد افتاد و در این مواقع با اقرار شما ؛ قاضی دیگر به دنبال نظریه کارشناسی نخواهد رفت. پس باید سعی کنید که تعداد سبّب ها را زیاد کنید.

درس دوم ؛ اینکه به هیچ عنوان نباید پیمانکار ساختمانی باشید که نظارت آن را بر عهده دارید.

درس سوم ؛ اینکه ناظر نباید به هیچ عنوان اجازه دهد که سازنده در پشت بام منبع آب ذخیره و یا حتی منبع آب اطفاء حریق نصب کند مگر اینکه مهندس محاسب تائیدیه کتبی بدهد.

درس چهارم ؛ اینکه اگر مالکی بخواهد در پشت بام استخر و یا هر منبع آب دیگری نصب و اجرا کند باید مهندس محاسب در محاسبات تحلیل دینامیکی ، حرکت پاندولی مایع را در نظر بگیرد.

در رابطه با زلزله تبریز که در 21 مرداد 1391 رخ داد و مرکز آن ورزقان و اَهَر بود؛

ساختمان های نوساز فراوانی بودند که نمای آنها فرو ریخت. در این زلزله گزارشی در خصوص تخریب ساختمان نوساز و اشکال جدی در سازه به دست ما نرسید اما نمای ساختمان های زیادی تخریب شد که به دلیل شکایت ساکنان از سازنده ها؛ پای مهندسان ناظر هم به محاکم قضایی باز شد. در یک ساختمانی که نمای آن کامل فرو ریخته شده بود؛ سه دستگاه خودرو در داخل کوچه آسیب جدی دیدند و نمای ساختمان به طور کلی آسیب دید؛ مهندس تک ناظره آن بعد از نظریه کارشناسی سه نفره؛ 20% تقصیر گرفت.کارشناسی سه نفره در این پرونده اعلام کرده بود که دیوار های پیرامونی باید دارای وال پست یا وادار عمودی می بود که متاسفانه اینگونه نبود. این الزمامات در مقررات ملی ساختمان به صراحت اشاره شده است. باید توجه کنید در زمانی که سازنده در حال اجرای دیوار ه های پیرامونی است، علاوه براینکه ضخامت دیوار باید کنترل شود حتماً باید مالک در فواصل مشخص شده اقدام به نصب وال پست کند تا آجر کاری و عملیات بنایی به اسکلت سازه متصل شود.در صورت عدم اجرای درست عملیات مذکور، مهندس ناظر موظف است که شرح عملیات معیوب را به شهرداری و مرجع صدور پروانه گزارش کند.چون ضوابط مقررات ملی رعایت نشده است ناظر می تواند از دادن پایانکار خودداری کند.

بازخوانی پرونده در خصوص اجرای وال پست.

در سال 1387 مهندس تک ناظره ای برگ تعهد نظارتی بابت ساخت سوله ای در شهرک صنعتی شمس آباد به مالکی می دهد. متاسفانه مهندس ناظر هیچ وقت جواز و نقشه های این سوله را ندید و فقط برگه گواهی امضای محضری را به مالک داد و هیچ وقت  به دلیل دوری راه ، بازدیدی از آنجا نمیکند. مالک در سال 1388 کار را به اتمام می رساند و تقاضای پایانکار هم نمی کند و شروع به بهره برداری از سوله میکند.  در ضلع شمالی سوله دیواری آجری به ضخامت 20 سانتیمتر و به ارتفاع 7 متر وجود داشد که  پشت دیوار هم اندود ماسه سیمان نشده بود و درحدود بهار سال 1390 به دلیل بارش باران و خیس شدن دیوار، این دیوار ریزش می کند و دو کارگر که  داخل سوله مشغول کار بودند در زیر آوار دیوار می مانند و فوت می کنند. اولیای دم کارگران شکایت می کنند و بازرسان اداره کار از کارگاه بازدید کرده و بعد از طی مراحل دادگاهی و اعلام نظریه کارشناسی؛ مالک و مهندس ناظر بازداشت میشوند.بعد از جلسات دادگاهی مالک به پرداخت 80% و ناظر20% دیه محکوم شدند. ناظر به مهندس میررضوی مراجعه کرده و ایشان از شهرداری منطقه درخواست نقشه های سازه این سوله را می کنند که بعد از بررسی نقشه ها؛ متوجه می شوند که در نقشه های سازه  و حتی معماری، هیچ گونه دیتایلی در خصوص وال پست و نحوه اجرا و اتصال این دیوار وجود ندارد. بنابراین در خصوص رای صادر شده اعتراضی به دادگاه تقدیم می گردد.

• در جلسه دادگاهی با حضور کارشناسان؛ دفاعیه مهندس میر رضوی از ناظر و اینکه طراح معماری و مهندس محاسب در نقشه ها در این خصوص دتایلی ارائه نداده اند مورد توجه کارشناسان قرار گرفت. بعد از بحث و تبادل نظر های متعدد و فراوان کارشناسان پذیرفتند که مهندس معمار و محاسب هم مقصرند ونظریه و رای اولیه دادگاه بدین صورت تغییر کرد که مهندس طراح معمار 3% و مهندس محاسب سازه 7% و ناظر سازه هم 10% تقصیر گرفتند ودرصد تقصیر سازنده 80% باقی ماند.

بنابراین دقت در اجرای درست وال پست ها و وادار های عمودی برای حفظ دیوارهای پیرامونی و حتی داخلی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد که از وظایف مهندسان ناظر می باشد.