نحوه گزارش مهندس ناظر برای بتن ریزی سقف ها در هوای بارانی ، توجه مهندسین ناظر به خطرات نشت آب زیرزمینی بداخل چاله آسانسور ، نحوه گزارش مهندس ناظر برای ساختمانهایی که بدون اخذ پایانکار اقدام به بهره برداری مینمایند ، نحوه گزارش مهندس ناظر برای حالتیکه مالک در ایام تعطیلات رسمی اقدام به برداشتن سازه نگهبان و یا سپر خاکی جهت اجرای فونداسیون مینماید ، نحوه گزارش دادن در مواردیکه مالک مانع ورود مهندس ناظر بداخل کارگاه میگردد

 

متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.

مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران

موضوع این جلسه نیز مانند جلسه گذشته در راستای تکمیل مباحث قبل می باشد که درجلسات قبل توضیح داده شده است. فرض بفرمائید که در یک ساختمان اسکلت بتنی شما مهندس ناظر هستید و این ساختمان دارای سقف هایی با دهنه های بزرگتر از 7 متر می باشد و اکیپ قالب بند و آرماتور بند هم سقف را آماده بتن ریزی کرده است. اگر در روز بتن ریزی هوا بارانی و به صورت رگباری باشد؛ حتی اگر پمپ بتن آماده بکار بود، نباید به هیچ عنوان اجازه بتن ریزی به مالک  داده شود. مهمترین دلیل آن این است که بارش باران وزن سقف را اضافه می کند و جک های مربوط به قالبهای زیر سقف لغزنده شده و اصطکاک آنها کم می شود واگر یکی از جک ها از جا در برود این امکان وجود دارد که بقیه جکها نیز از زیر بار خالی شوندو کل سقف یکباره دچار ریزش شده و ریزش این سقف به سقف های زیر هم فشار آورده و اگر ریزش نکنند باعث تغییر شکل آنها خواهد شد. حتی اگر سقف های زیر هم آسیب نبینند به احتمال زیاد کارگران و عوامل اجرایی کارگاه آسیب جدی خواهند دید. دراین خصوص پرونده های زیادی وجود دارد.

 

• اینکه در زمان بارندگی جک از زیر سقف تیرچه بلوک، علی الخصوص در اسکلت بتنی بلغزد و در برود یک امر رایجی میباشد و پرونده های زیادی دراین خصوص وجود دارد. از جمله پرونده خیابان پاسداران تهران که یک کارگر 30 ساله در زیر سقف کشته شد. متاسفانه همکاران مهندس فقط فکر می کنند که موضوع اصلی و مهم در هنگام بارندگی بحث از بین رفتن شیره بتن می باشد که باعث پایین آمدن مقاومت بتن می شود . این موضوع درست است اما موضوع مهمتر بحث ایمنی در حین اجرا و در زمان بارندگی میباشد.حال باید بدانیم که در این گونه مواقع وظیفه مهندس ناظر چیست؟ همانطور که در فصل کم بارش مشکل کیورینگ و نگهداری بتن مطرح است در فصل بارش مانند بهار و پائیز ؛ مشکل جدی تری وجود دارد و آن لغزندگی جک ها و قالبها می با شد. مهندس ناظر سازه باید وضعیت هواشناسی و بارندگی را از طریق سایت های هواشناسی کنترل نماید.اگر قراربود که بتن ریزی فونداسیون انجام شود می توان با کشیدن نایلون روی آن از آسیب به بتن ممانعت کرد . اگر بتن ریزی سقف انجام شده است و قبل از گیرش بتن، احتمال بارش باران وجود دارد، باز هم می توان با کشیدن نایلون ر وی بتن سقف از شسته شدن بتن جلوگیری کرد و اگر گیرش اولیه بتن صورت گرفته است بارش باران برای بتن بسیار مفید خواهد بود.

پس صورت مسئله به این شکل است که اگر در موقع بتن ریزی سقف، احتمال بارش باران وجود داشت، شما به عنوان مهندس ناظر چه وظیفه ای دارید؟

شما باید در گزارش خود که مربوط به آرماتوربندی سقف است، بنویسید که : مالک در حال آرماتوربندی و قالب بندی سقف شماره…..می باشد؛ لیکن به دلیل وضعیت جوی، امکان بارش باران وجود دارد. لذا خواهشمند است در زمان بارندگی اجازه بتن ریزی به مالک داده نشود. ( گزارش بدون خلاف ).

سپس باید دستور کاری به مالک داده شود با این مضمون که :

با توجه به اینکه درحال قالب بندی و آرماتوربندی سقف شماره …….هستید و با توجه به وضعیت ناپایدار جوی، احتمال ریزش باران وجود دارد؛ موکداً تاکید می شود که در شرایط بارندگی حق بتن ریزی ندارید. زیرا علاوه بر اینکه باعث خارج شدن شیره بتن و پایین آمدن مقاومت بتن میشود، می تواند باعث لق شدن و لغزندگی شمع و جک های زیر تیر چه ها شده و باعث سنگینی سقف و نهایت ریزش سقف و به بار آمدن خسارات جانی و مالی نیز بشود .

توصیه میشود که برای کنترل وضعیت آب و هوا به سایت های معتبر هواشناسی رجوع کنید و به اخبار صدا و سیما اعتنایی نکنید.

• اگر مالک به دستور کار شما اعتنا کرد و قول داد که روز بارانی بتن ریزی نکند شما باید تا حدودی حرف او را قبول کنید
• اما باید به کار سرکشی نماید تا مطمئن شوید.
• اما اگر به نحوه رفتار او شک کردید باید در روز بارانی که قرار است بتن ریخته شود مراقبت کافی به عمل آورید و به کار سرکشی کنید و اگر دیدید که مالک قصد بتن یزی دارد باید بلافاصله پیرو گزارش قبلی به شهرداری گزارش دهید.
• اما اگر دیدید که مالک با شما در خصوص بتن ریزی در روز بارندگی بحث میکند و حرف شما را قبول نکرد، باید کار را رصد کنید و با ارائه گزارش به موقع به شهرداری و پیگیری گزارش ارائه شده قبلی، کار را متوقف نمائید و شهرداری را مجبور به توقف کار کنید. بهتر است مهندس ناظر شماره تلفن ثابت و یا همراه معاونت معماری و شهرسازی منطقه را داشته باشد تا در مواقع ضروری بتواند با وی تماس بگیرد.

در سال 1393 به مهندس میررضوی یک کار نظارت ارجاع می شود که شغل سازنده آهن فروش و بسیار نامعقول و نادان بود. ساختمان دارای طبقه منفی بود و قرار بود سقف اول مثبت در ماه اردیبهشت که فصل بارش است، بتن ریزی شود. مهندس میررضوی با کنترل سایت هواشناسی متوجه می شود که در روزی که سازنده قصد بتن ریزی دارد بارندگی اعلام شده است. موضوع را به مالک اطلاع می دهد و به وی میگوید که در روز بتن ریزی امکان بارندگی وجود دارد و بهتر است که بتن ریزی را به چند روز بعد موکول کند. مالک در برابر حرف مهندس میررضوی مقاومت کرده و زیر بار این دستور کار نمیرود. طی چند روز قبل که قالب بند و آرماتور بند مشغول کار بودند مهندس میررضوی که به ساختمان سر می زند در پی آن گزارشی به شهرداری می دهد که مالک در حال آرماتور بندی و قالب بندی سقف است و در روز بتن ریزی ا حتمال بارش باران وجود دارد لذا مالک  اجازه بتن ریزی در شرایط بارندگی  را ندارد. همچنین به سازنده هم دستور کاری بر همین مبنا داده بودند و رسید دریافت شده بود.در روز بتن ریزی که بارانی هم بود طی تماس با سازنده؛ مهندس میررضوی متوجه می شود که پمپ بتن آماده بتن ریزی سقف می باشد. بلافاصله مهندس میررضوی طی تماس تلفنی با معاونت معماری و شهرسازی شهرداری، ایشان را قانع کرده تا بلافاصله دراین خصوص اقدام کنند و خود هم به محل ساختمان عزیمت میکند.

• بعد از حضور عوامل شهرداری از ادامه بکار بتن ریزی جلوگیری شد. قابل ذکر است که اگرمهندس ناظر قبل از این اتفاقات و در روزهای قبل از بتن ریزی ودر حین قالب بندی و آرماتور بندی گزارش به موقع به شهرداری بدهد بسیار با اهمیت است.زیرا شهرداری با قدرت بیشتری اقدام به توقف کار خواهد کرد و مهندس ناظر پشتوانه قوی تری خواهد داشت. مهندس ناظر باید در خصوص بتن ریزی در زیر باران برخورد جدی و ناموسی داشته باشد زیرا اگر حادثه پیش بیاید و ناظر گزارش نداده باشد و از کار جلوگیری نکند؛ بیچاره خواهد شد.

موضوع بعدی این است که مهندسین ناظر باید نسبت به خطرات نشت آب زیرزمینی به داخل چاله آسانسور دقت زیادی داشته باشند.

در مواقعی که در حین اجرای فونداسیون  مهندس ناظر، متوجه بالابودن سطح آب زیرزمینی شد و متوجه شد که آب به داخل چاله آسانسور نفوذ می کند باید این موضوع را جدی بگیرد زیرا در آینده و در زمان بهره برداری برق سه فاز آسانسور به دلیل رسانا بودن آب ، می تواند معضلات زیادی را ایجاد کند. در این گونه مواقع باید بدنه بتنی چاله آسانسور را با مواد نفوذگر کریستالیزیشن که به نام گرین سیل معروف است را عایق کاری کرد. در خصوص معرفی این مواد در جلسه 131 به تفصیل شرح داده شده است. به هیچ عنوان قیر گونی برای عایق کاری چاله آسانسور در این گونه مواقع مناسب نمی باشد. البته بهتر است که در حین گودبرداری اگرناظر متوجه بالا بودن سطح آب زیر زمینی شد، به مالک دستورکار  مراجعه به یک مهندس مشاور صلاحیت دار در رشته زهکشی و هدایت آب  وتهیه نقشه های مربوط به این موضوع بدهد تا زهکشی و هدایت آب به صورت فنی و اصولی انجام گیرد.

 موضوع مهم بعدی در خصوص مالکینی است که بدون اخذ پایانکار اقدام به بهره برداری از ساختمان کرده اند.

باید بدانیم که وظیفه مهندس ناظر در این گونه مواقع چیست؟ مهندس ناظر به هیچ وجه نباید در اینگونه مواقع اجازه بهره برداری بدهد .

بازخوانی پرونده اول

این پرونده مربوط به سال 1392 در بلوار آیت اله کاشانی در منطقه 5 می باشد و ساختمانی 10 واحدِ که طبقه همکف آن تجاری بود و مالک برای اینکه بتواند پول تخلفات انجام شده در واحد های تجاری را به شهرداری پرداخت کند قبل از اینکه استاندار آسانسور را بگیرد، و بعد از گرفتن کنتور های آب و برق،  اقدام به پیش فروش و رهن و اجاره دادن واحدها  می کند و بهره برداران در اواخر سال 1391 در آن ساکن میشوند. مهندس ناظر هم آخرین گزارشی که داده بود گزارش نازک کاری بود. یکی از ساکنین که پسری 9 ساله داشت، سوار بر آسانسور می شود و کابین آسانسور در بین طبقات 1و2 دچار نقص فنی شده و متوقف می شود. درب آسانسور شیشه ای بود و پسر بچه از روی ترس اقدام به شکستن شیشه آسانسور می کند تا بتواند از آن خارج شود. در حین خارج شدن از کابین آسانسور؛ همزمان فرد دیگری در طبقه پنجم کلید احضار آسانسور را می زند و آسانسور شروع به حرکت می کند و متاسفانه باعث قطع شدن پای این پسر بچه از زانو می شود. مهندس ناظر به دلیل عدم صدور پایانکار قبل از بهره برداری و همچنین نداشتن استاندارد آسانسور 10 % تقصیر گرفت . مهندس ناظر در اینگونه مواقع نباید اجازه بهره برداری از ساختمانی را که پایانکار نگرفته  است را به مالک بدهد و باید طی گزارشی مبسوط به شهرداری نداشتن استاندارد آسانسور و همچنین نداشتن پایانکار را گزارش کند و همچنین اعلام نماید که مالک به هیچ و جه حق بهره برداری از ساختمان را ندارد و باید از سکنه تخلیه شود.توجه به این نکته مهم است ساختمانی که پایانکار نگرفته است نباید به مالک اجازه داد تا از آن بهره برداری کند.

درصورتی که مالکی قبل از صدور پایانکار و گرفتن استاندارد آسانسور اقدام به بهره برداری از ساختمان بنماید باید مطابق ذیل گزارشی در مرحله نازک کاری و خلاف دار به شهرداری از طرف مهندس ناظر ارائه گردد:

به  اطلاع شهرداری محترم می رساند که، مالک در مرحله نازک کاری می باشد  و ساختمان دارای خلاف ها و ایرادات ذیل می باشد ( سپس باید ایرادات مربوط به ایمنی در نامه قید گردد : از قبیل عدم نصب نرده راه پله ، عدم اسکوپ سنگ های نما و عدم تائید استاندارد آسانسور ، و عدم اخذ استاندارد آتش نشانی ، و هرایرادی که وجود دارد) و مالک بدون رفع خلاف های مذبور و بدون دریافت برگ سبز پایانکار از اینجانب، اقدام به بهره برداری و سکونت در ساختمان نموده است. با توجه به اینکه ساختمان فاقد ایمنی لازم جهت بهره برداری و فاقد پایانکار می باشد لذا سکونت و بهره برداری از ساختمان ممنون و غیر مجاز بوده و فاقد ایمنی لازم می باشد. لذا باید نسبت به تخلیه ساختمان اقدام گردد. در غیر اینصورت کلیه مسئولیت های حاصل از سکونت و بهره برداری بر عهده مالک و شهرداری و ساکنان خواهد بود .

این گزارش باید هر چند وقت یکبار تکرار گردد و اگر مالک اقدامی درخصوص پایانکار نکرد باید  هر 6 ماه یکبار این گزارش به شهرداری ابلاغ گردد.

موضوع مهم بعدی در خصوص این مسئله است که اگر سازنده در روزهای تعطیلات رسمی که احتمالاً مهندس ناظر سازه ممکن است در محل کارگاه حضور نداشته باشد؛ اقدام به برداشتن سازه نگهبان و یا سپر خاکی بنماید؛ مهندس ناظر به چه صورت باید با این موضوع برخورد نماید؟

همانطور که میدانید ایجاد سپر های خاکی و یا نصب و اجرای سازه نگهبان بیشتر به اصرار مهندس ناظر انجام میشود و سازندگان و مالکین در اغلب موارد میلی به رعایت این مسائل ندارند و بیشتر قصد دارند که بدون رعایت این موارد که غالباً وقت گیر هم می باشد؛ فونداسیون را اجرا نمایند. و معمولاً سازندگان این گونه تخلفات را در روزهای تعطیل رسمی که احتمال می دهند ناظر سازه حضور نداشته باشد؛ انجام میدهند. به همین جهت وقتی که به تعطیلات رسمی میرسید باید شش دانگ حواستان به کارگاه باشد و به هیچ عنوان به تماس تلفنی و قول و قرارهای مالک و سازنده اعتنایی نکنید و باید در محل کار حضور داشته باشید.

• اولین کاری که مهندس ناظر باید انجام دهد این است که وضعیت سازه نگهبان و سپر خاکی را باید در گزارشات مرحله ای ذکر کنید و بنویسید که مالک حق برداشتن سپر خاکی و سازه نگهبان را برای اجرای فونداسیون ندارد.همچنین باید قبل از تعطیلات رسمی دستورکاری بر همین مبنا، به سازنده بدهید و رسید دریافت کنید و اگر هم مالک رسید نداد، باید آن را اظهار نامه قضایی کنید.
• سپس در روز تعطیل با حضور در محل کارگاه در صورتی که مشاهده کردیدکه مالک قصد برداشتن سپر خاکی را دارد، باید بلافاصله موضوع برداشتن سپر خاکی را که از سمت هر کدام از پلاک های مجاور می باشد، به مالکین پلاک های مجاور اطلاع دهید، که سازنده قصد دارد زیر ساختمان شما را خالی کند و این موضوع باعث آوار شدن ملک شما و در نتیجه حوادث جانی خواهد شد. با این روش ساکنین املاک مجاور را باید ترساند.
• همزمان با این موضوع، چون درروز تعطیل می باشد و هیچ کدام از دفاتر خدمات الکترونیک باز نمی باشد باید با پلیس 110 تماس بگیرید و اعلام کنید که در  این آدرس، دعوا و درگیری شده است، تا بلافاصله حضور پیدا کنند. بعد از حضور مامور 110؛ مهندس ناظر در ابتدا باید با ارائه کارت شناسایی و کپی پروانه ساختمانی، خود را به مامور کلانتری معرفی نماید و شرح ماجرا و خطرات احتمالی را برایش توضیح دهد و حتی در خصوص خطرات احتمالی هم مبالغه نماید. سپس با حضور همسایگان مجاور از مامور کلانتری بخواهد تا موضوع را صورت جلسه نماید.
• حتماً باید در صورت جلسه قید گردد که : اینجانب مهندس ناظر سازه این ساختمان با حضور همسایگان و مامور کلانتری اعلام مینمایم که با توجه به خطر احتمالی این گود، مالک اجازه برداشتن سپر خاکی و سازه نگهبان را ندارد و باید مطابق دستور کاری که قبلا ً مکتوب به مالک ابلاغ گردیده است اقدام نماید .

لازم به ذکر است که شما در این صورت جلسه باید به عنوان شاکی معرفی شوید.

• کار دومی که مهندس ناظر باید انجام دهد این است که با همسایگان پلاک مجاور، صورت جلسه ای تنظیم کند و اعلام کند؛ که مهندس ناظر؛ به سازنده اعلام کرده است که نباید سپر خاکی را بردارد و این موضوع با حضور مامور کلانتری در صورت جلسه دیگری تنظیم گردیده است و باید در این صورت جلسه نیز قید گردد که مالک قصد برداشتن سپر خاکی را دارد و با توجه به خطرات احتمالی به هیچ عنوان اجازه این کار را ندارد. و باید مطابق نقشه های مصوب سازه نگهبان عمل نماید. این صورت جلسه باید توسط تمام همسایگان امضاء و اثرانگشت و تاریخ بخورد.
• سپس مهندس ناظر باید به مراجعه به شهرداری که تعطیل می باشد و صحبت با مامور کیشیک شهرداری، موضوع را عنوان کرده و به او بگوید که موضوع را به شهردار منطقه اعلام نماید.مهندس ناظر باید موضوع را بزرگ جلوه دهد تا در همان روز تعطیل اجرائیات شهرداری بتواند کار را متوقف نماید.قابل ذکر است در صورتی که اتفاقی بیفتد، این گزارشات وصورت مجالس بسیار بسیار زیاد در محاکم قضایی به مهندس ناظر کمک خواهد کرد. در حادثه گود یافت آباد در سال 1393 که پرونده آن را قبلاً بازخوانی کرده ایم، 4 نفر از اعضای یک خانواده فوت شدند و این اتفاق در سه روز تعطیلات خرداد ماه اتفاق افتاد. و ناظر به دلیل عدم ارائه گزارش به موقع 10% تقصیر گرفت.

 

نکته مهم بعدی این است که اگر سازنده مهندس ناظر را به کارگاه راه ندهد در این گونه مواقع مهندس ناظر چه باید بکند؟

لازم است در این گونه مواقع مهندس ناظر با پلیس 110 تماس بگیرد و اظهار بدارد که با سازنده و مالک دعوا کرده است تا کلانتری یک نفر مامور به محل کارگاه اعزام کند و موضوع را بزرگ جلوه نماید تا مامور به موقع در محل حاضر شود. بعد از حضور مامور، مهندس ناظر باید خود را معرفی کند و اظهار بدارد که سازنده اجازه ورود به کارگاه را به اینجانب نمی دهد بنابراین خواهشمند است صورت جلسه ای در این خصوص تنظیم کرده و این موضوع را در آن قید بفرمائید. سپس مهندس ناظر باید نسبت به تنظیم گزارشات خلاف دار که بحث ایمنی را زیر سئوال ببرد اقدام و پی در پی به شهرداری اعلام نماید تا مامورین اجرائیات شهرداری نسبت به توقف کار اقدام نمایند. سپس مهندس ناظر باید تیر خلاص را به چنین سازنده ای که به ناظر بی احترامی می کند را بزند و باید با مراجعه به واحد بازرسی اداره کار و ارائه گزارشی در خصوص حضور کارگران اتباع خارجی غیر مجاز در کارگاه اقدام نماید. بازرسی اداره کار نسبت به این موضوع حساس می باشدو بلافاصله نسبت به توقف کار و جریمه سازنده اقدام خواهد کرد.

در پروژه ای که مهندس ناظری توسط مالک اجازه ورود به کارگاه را ندارد، با راهنمایی مهندس میررضوی مطابق دستور فوق نه تنها توسط ماموران شهرداری کار متوقف شده بلکه واحد بازرسی اداره کار به خاطر کارگران افغانی غیر مجاز ؛ مالک را جریمه سنگینی می کنند. و وقتی که سازنده از مهندس ناظر در شورای انتظامی شکایت می کند مهندس ناظر با ارائه صورت جلسه کلانتری و دفاعیات درست بر اساس مستندات، تبرئه می شود.