نحوه تشخیص کیفیت و درجه بندی یونولیت برای سقفهای تیرچه بلوک ، معرفی آتروکیور 2 جهت محافظت آب داخل بتن جهت تبخیر نشدن ، شرح ضریب فرهنگی ! در آیین نامه بتن آبا ، نحوه ارائه مباحث زلزله توسط ناظرین برای مالکین و پیمانکاران بمنظور تسلط روانی بر آنها

متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.

مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران

موضوع اول این جلسه در خصوص بررسی کیفیت بلوکهای یونولیتی که برای سقف های تیرچه بلوک استفاده میشود؛ میباشد .همچنین درخصوص ویژگیهای این بلوکها توضیح خواهیم داد که برای مهندسین ناظر بسیار با اهمیت خواهد بود .همانگونه که مستحضرید طی چند سال اخیر سازنده ها به جای استفاده از بلوک های سیمانی در سقف ها ازبلوک های یونولیتی استفاده میکنند .این بلوکها باید دارای مشخصات خاصی باشند تا شما به عنوان مهندس ناظر سازه به آن توجه ویژه داشته باشید. پس نتیجه اول از این بحث این است که کنترل کیفیت و جنس بلوک های یونولیتی در سقف های تیرچه بلوک بر عهده مهندس ناظر سازه میباشد . مهمترین بحث در خصوص این نوع بلوکها بحث     آتش زا بودن اینها می باشد که به همین طریق بر اساس درجه بندی از 1تا 4 طبقه بندی می شوند که استفاده از نوع درجه 4 آن  کلاًممنوع می باشد. این بلوکها باید حدود 10روز بعد از تولید، دریک فضای باز انبار شده تا گاز متصاعد شده از آن کامل خارج شود زیرا این گازمتصاعد شده آتش زا  میباشد  و می تواند با گرفتن یک کبریت به راحتی آتش بگیرد ولو اینکه حتی از نوع درجه یک باشد.بنابراین توصیه میکنیم به هیچ عنوان یونولیت را روی کامیون و قبل ازتخلیه برای تشخیص نوع درجه بندی آن با کبریت امتحان نکنید زیرا حتی اگر درجه یک هم باشد امکان آتش گرفتن وجود دارد و حتی کامیون را هم آتش خواهد زد .

روش امتحان کردن یونولیت و تعیین درجه بندی آن

یونولیت درجه 3

ابتدا باید یک تکه از یونولیت را از بلوک کامل آن، جدا کرده و حتماً توسط کبریت ؛ توصیه میکنیم حتماً توسط کبریت و نه فندک ؛ آن تکه را آتش بزنید و به آتش گرفتن آن به دقت تماشا کنید .اگر دیدید که یونولیت در حین سوختن خیلی چکه میکند و حرارت تولید میکند و دود غلیظ دارد ، ولی کبریت که خاموش شد ؛ یونولیت به صورت خودسوز به سوختن ادامه نداد ؛ این نوع یونولیت درجه 3 میباشد.

یونولیت درجه 2

حال موقعی که کبریت را روشن کردید و آن را روی یونولیت گذاشتید و دیدید که درحین سوختن کبریت دود برخواسته از یونولیت کم بوده و کم کم چکه میکند و بعد از خاموش شدن چوب کبریت ، یونولیت هم به صورت خودسوز نمیسوزد ؛ این نوع یونولیت از نوع درجه 2 می باشد.

یونولیت درجه 1

اما بلوک یونولیتی درجه یک، وقتی که کبریت را روی آن قرار میدهیم به هیچ  وجه نمیسوزد و دود نمیکند و چکه ندارد، حتی جمع شدگی هم ندارد .این نوع بلوک ، بهترین نوع بلوک یونولیتی می باشد.  

همچنین یونولیت های درجه یک با بازرسی چشمی هم قابل تشخیص هستند بدین صورت که این نوع یونولیت از نظر وزن مخصوص دارای وزن بیشتری بوده و دانه های تشکیل دهنده آن بسیار ریز بوده و سفت و توپُر می باشد .

 مالکین اجازه استفاده از یونولیت های درجه یک و یا نهایت درجه دو را دارند که استفاده نمایند .استفاده از یونولیتهای درجه 4 به طور کلی ممنوع می باشد و به هیچ عنوان نباید از آن استفاده کرد چون به راحتی قابل اشتعال میباشند.درصورتی که مالکی از این نوع یونولیت های درجه 4 غیر استاندارد، در هر سقفی استفاده کرد، باید مهندس ناظر سازه، این موضوع را به شهرداری گزارش نموده و در گزارش خود قید نماید که مالک درسقف مثلاً اول از بلوکهای یونولیتی غیر استاندارد که به راحتی قابل اشتعال میباشد، استفاده کرده است. لذا مالک را ملزم به تعویض این یونیولیت ها و جایگزینی بلوک های یونولیتی استاندارد درجه یک ؛ نمائید و قسمت خلاف دار را  هم علامت بزنید.حال اگر مالک با همین بلوک های غیر استاندارد، بتن ریزی سقف را انجام داد و کار تمام شده و شهرداری هم به موقع اقدامی نکرد مهندس ناظر باید درگزارشاتش دستور دهد که بلوک های یونولیتی باید قبل از نازک کاری و بعد از بتن ریزی از زیر با تیشه کامل تراشیده شود.  

• درصورتیکه مالک درخصوص تراشیدن یونولیت های زیر سقف مقاومتی کرد مهندس ناظر سازه به هیچ وجه نباید برای این ساختمان پایانکار صادر نماید ،چون اینگونه تخلفات جزء موارد جدی بوده و بسیار مهم می باشد.

موضوع مهم بعدی در این جلسه درخصوص کیورینگ و مراقبت از بتن در فصل تابستان و گرما می باشد .

همانگونه که مستحضرید درفصل تابستان بتن نیاز به مراقبت های خاص دارد و باید مدام آب داده شود تا هیدراتاسیون سیمان به خوبی صورت گیرد و به نوعی بتن باید غرقاب باشد . از طرفی با توجه به کمبود آب شاید به طور مداوم امکان مراقبت و کیورینگ وجود نداشته باشد. بنابراین حدود 8 سال قبل شرکت آتروپات شیمی محصولی را تولید کرده که بسیار عالی می باشد.این محصول نامش آتروکیور2 میباشد. این محصول هم به صورت پودر و هم به صورت محلول دربازار وجود دارد . مخزن یک دستگاه سم پاش باغبانی را از این محصور پر کرده سپس همانند سمپاشی درختان ؛ این محصول را بر روی بتن خیس به صورت ژل می پاشید بتن باید درحدی باشد که آب آن تبخیر نشده باشد و تازه باشد. البته باید طوری باشد که بتوان بر روی آن راه رفت  . وقتی آتروکیور 2 را به صورت ژل روی بتن تازه می پاشید؛ به ضخامت حدود 3 یا 4 میلیمتر روی آن را پوشش می دهد و باعث می شود که آب داخل بتن تبخیر نشود و ماندگار باشد و از بتن محافظت می کند . توصیه میشود که محلول آماده آن را خریداری کنید تا پودر آن را . چون دربشکه های 220 لیتری وجود دارد و آماده استفاده می باشد .

• مهمترین خاصیت آتروکیور2 ، به مقدار قابل توجهی صرفه جویی در مصرف آب می باشد .از این مواد بعد از باز کردن قالب ستون ها نیز می توان برای ستون نیز استفاده کرد.

بحث بعدی که لازم بوده در جلسات قبل تشریح میشد؛ بحث مواد مضاف دیرگیر مصرفی دربتن می باشد.متاسفانه گاهی به دلیل فاصله زیاد محل تولید بتن تا محل مصرف وبه دلیل مسافت طولانی و ترافیک مسیر که ممکن از بیش از 2 ساعت طول بکشد برای اینکه بتن سفت نشود ، از موادی مانند شکر و یا نوشابه خانواده استفاده میکنند که با افزودن این مواد به بتن ؛ بتن دیرگیر میشود . این عمل باعث از بین رفتن بتن شده و بسیار دیرگیر شده بطوری که زمان گیرش بتن را افزایش داده و بتن به دمای هیدراتاسیون نمی رسد و اصلاحاً بتن می میرد و از حیز انتفاع ساقط میگردد و به هیچ وجه قابل استفاده نیست.بنابراین بسیار باید دقت کرد تا درصورتی که محل خرید و تولید بتن تا محل مصرف؛ فاصله دارد، این موضوع را قبل از ریختن بتن به فروشنده بتن تذکر داده شود .

دراینجا لازم است تا یکی از سخنان گهربار استاد قالیبافیان پدر بتن ایران را یادآور شویم

که می فرمایند : بتن بد شامل: سیمان ؛ آب؛ سنگدانه وماسه است

اما بتن خوب شامل: سیمان و آب و سنگدانه و ماسه و کمی شعور میباشد.

دکتر قالیبافیان در زمان تدوین آیین نامه بتن ایران ؛ آبا ؛ که از سال 1373 تا 1378 طول کشید و ایشان رئیس کمیته تدوین بودند معتقد بودند که مقاومت مشخصه بتن cƒ´ باید در یک ضریبی معادل 0.45 ضرب شود. یعنی اینکه مقاطع بتنی در  ایران 55% سنگین تر از آیین نامه بتن آمریکا ACI  باشد و ایشان نام این ضریب را ضریب فرهنگی بتن نامیده بودند .

بعد از اعتراض عده زیادی از جمله انجمن انبوه سازان و حتی تعدادی از مسئولین دررابطه با سنگین شدن سازهها با این ضریب؛ ایشان استدلال بسیار جالبی دراین خصوص ارائه کردند که قابل ذکر می باشد :

فرمودند که: درکشور ما فرهنگ ساخت و ساز بسیار ضعیف است؛ آرماتور بند حوصله ندارد که خم میلگرد را درست و مطابق نقشه انجام دهد و میلگرد ها را بدون خم کار میگذارد؛کارگران به دلیل تنبلی، بتن را درست ویبره نمی زنند؛بتن فروش ما از شن و ماسه خاک دار و از سیمان تاریخ مصرف گذشته استفاده میکند ؛و بعضاً مواد مضاف نامناسب و فاسد به بتن اضافه میکنند ؛ ناظرین ما کم فروشی می کنند و به موقع در سر پروژه حاضر نمی شوند و حضور شان مفید و موثر نیست . طبیعی است که سازندگان نیز از این وضع آشفته سوء  استفاده می کنند و ساختمان را با کیفیت پایین میسازند. بنابراین برای اینکه در شب زلزله بتوانیم جان و مال مردم را در ساختمان ها حفظ کنیم  و این کالای ملی استاندارد  به نام ساختمان ، بتواند جان و مال مردم را درشب زلزله حفظ کند ؛ مجبوریم مقاطع را سنگین تر در نظر بگیریم  چون فرهنگمان درساخت وساز بسیار ضعیف است .

البته در مبحث 9 مقررات ملی ساختمان ضریب 0.45 به دلیل بالا رفتن فرهنگ ساخت و ساز به ضریب0.65 تغییر کرد.

در ادامه این جلسه سر فصل بسیار مهمی را توضیح خواهیم داد تحت عنوان 

نحوه ارائه مباحث زلزله توسط مهندسین ناظربه مالکین، به منظور تسلط روانی بر آنها

که این سرفصل از ابتکارات انجمن حقوق مهندسی می باشد و منشاء آن نظریات دکتر مهدی قالیبافیان بود که مهندس ناظر چه کلامی درزمان نظارت باید به سازنده ومالک و پیمانکاران جزء بگوید تا بتواند بر آنها تسلط روانی داشته باشد تا بتواند وجدان خفته سازندگان و پیمانکاران را بیدار کند. و طبق نظر ایشان ؛ این رسالت جزء وظایف مهندسین ناظر میباشد.

توصیه میکنیم این مبحث و این کلمات کلیدی را به طور کامل یاد گرفته وبه ذهن بسپارید وحفظ کنید و تمام آن را برای مالکین و جوشکاران و پیمانکاران اسکلت بتنی به صورت یک سخنرانی به ترتیب ذیل یادآور شوید.

 آقایان مالک /سازنده/پیمانکار اسکلت بتنی/ پیمانکار جوشکاراسکلت ؛ هدف از این همه هزینه ای را که برای ساخت این ساختمان میکنیم و این همه پول میلگرد و نهایت بتن میدهیم و یا اینهمه پول بابت تیرآهن میدهیم ؛ اگر بنا بر این باشد که ساختمان فقط تحت شرایط استاتیکی باقی بماند که اصلاً فایده ای ندارد وبه جای اینهمه هزینه خرید بتن و میلگرد و تیرآهن ؛ می توان این ساختمان را با کاهگل هم ساخت و اگر زمین نلرزد این ساختمان کاهگلی مانند ارگ بم تا دو هزار سال هم باقی میماند. اما دیدید که ارگ بم در یک شب زلزله کامل نابود شده و با خاک یکسان شد. شما باید درجریان باشید که این همه تیرآهن و بتن و میلگردی که مصرف میکنیم فقط برای 7ثانیه شب اول زلزله می باشد و بایداین ساختمان  بتواند دراین 7ثانیه اول زلزله؛ جان و مال مردم را سالم نگه دارد و نباید این ساختمانی را که شما میسازید بر سر ساکنان آن آوار شود. پس باید آیین نامه 2800 را در موقع ساخت رعایت کنید.

همچنین باید به آنها گفت که  خریدار مظلوم برای خرید هر یک از این واحد ها، کلی پول از اطرافیان خود قرض کرده است و با وام  گرفتن و با فروش طلا و جواهرات افرادخانواده موفق به جمع آوری این مقدار پول شده است و ممکن است که تا آخر عمر، بدهکار باقی بماند؛ پس آیا این حق را دارد باتوجه به این شرایط درشب زلزله جان ومالش در امان بوده و ریزش آوار باعث کشته شدن افراد خانواده اش نشود؟شما وقتی یک ماشین لباس شویی پانصد هزار تومانی را میخرید تا یک سال گارانتی دارد و اگر این ماشین نقص فنی پیدا کند شما با مسئول گارانتی ، مشاجره خواهید کرد . پس چطور یک نفر که پانصد میلیون تومان بابت یک واحد آپارتمان پرداخت کرده است هیچ تضمینی برای حفظ جان و مال وناموس خود نداشته باشد و نباید انتظار داشته باشد که در کمال آرامش در آن خانه زندگی کند ؟؟؟؟

پس تمام این هزینه های صرف شده در ساخت ساختمان، برای 7 ثانیه اول در لحظه زلزله می باشد اگر شما قول دهید که زمین نلرزد و هیچ اتفاقی نمی افتد با مسئولیت منِ مهندس ناظر؛ ساختمان را با کاهگل بسازید.

چه کسی میتواند قول دهد که زمین نلرزد؟

تمام محاسبات و طراحی انجام شده برای بار زلزله بوده و باید برای بارهای دینامیکی طراحی شوند .

درصورتی که در پایان این سخنرانی مخاطبین اظهار داشتند که حالا کو تا شب زلزله؟

شما باید اینگونه پاسخ دهید :

ما انسانها زلزله را عذاب الهی می دانیم و برف و باران را نعمت الهی. درحالی که هر سه اینها هم می توانند عذاب الهی محسوب شوند و هم می توان نعمت الهی محسوب گردند به شرط اینکه ما درک درستی از رفتارها و نیروهای طبیعی داشته باشیم.همه ما میدانیم اگر کسی در وسط زمستان با یک لایه پوشش نازک لباس وارد محیط خارج گردد ممکن است تا سرحد مرگ هم پیش برود، بنا براین کسی اینکار را نمیکند. چون مردم برای زمستانی که در پیش دارند خود را تجهیز و آماده می کنند مانند آماده کردن لباس های گرم و تهیه بخاری و لوازم گرمایشی دیگر….چرا؟؟؟؟؟ زیرا دوره بازگشت زمستان فقط سالی یک باید است و به همین دلیل  مردم زمستان را باور کرده اند .

اما متاسفانه مردم جامعه زلزله را هنوز باور نکرده اند زیرا دوره بازگشت زلزله در همین شهر تهران حدود 150 سال است که دوره بازگشت آن گذشته است . آخرین باری که در تهران زلزله آمد حدود 150 سال قبل و درزمان فتحعلی شاه قاجار بود که تهران با خاک یکسان شد . و مردم به دلیل طولانی بودن دوره بازگشت زلزله ؛ آن را فراموش      کرده اند. پس باید به پیمانکاران معنی درد، زنده به گور شدن یک خانواده را فهماند تا بتواند با تعصب و غیرت بیشتری نسبت به اجرای درست کار اقدام کنند.به پیمانکاران ساختمانی باید فهماند که حتی نمی توان یک حیوان را زنده به گور کرد چه برسد به یک انسان ویا افراد یک خانواده !!

به کارگران قالب بند و آرماتور بند وجوشکار باید فهماندکه در این پروژه فرد بسیار مهم و تاثیر گذاری است.اوست که با احساس مسئولیت و دقت درکار می تواند در لحظه زلزله جان و مال و ناموس خانواده ها را از زنده به گور شدن نجات دهد و مهندس ناظر و مالک به اندازه او تاثیر گذار نیستند.

• شما باید به عنوان مهندس ناظر؛ بتوانید مالک را زیر سلطه خود نگه دارید و طوری او را به خود وابسته کنید که هر کاری خواست انجام دهد از شما اجازه بگیرد. مالک را مانند کودک خردسالی که به مادر وابسته است را به خود وابسته کنید و هیچ کاری را بدون اجازه شما نباید انجام دهد و این بستگی تام به مدیریت فرد مهندس ناظر دارد .نباید با ادبیات تحّکم آمیز با مالک صحبت کرد که وی بترسد فقط باید به وی فهماند که اختیارات مهندس ناظر در ساختمان بسیار زیاد است . ناظر هم مسئولیت انتظامی دارد و هم مسئولیت اخلاقی .

شما به عنوان مهندس ناظر نباید زیر بار حرفهای اشتباه پیمانکارانی از قبیل رانند لودر موقع گود برداری و جوشکار و آرماتور بند و غیره……بروید چون این افراد درانجام کار اشتباه  و غیر فنی خود استادند و چنان با اعتماد به نفس صحبت می کنند که ممکن است شما را به راحتی گول بزنند و شما باید با هنر مدیریت و علم و آگاهی و اختیار خود ؛ اشتباهات آنها را خنثی کنید .

بازیگری مختص و محدود به عرصه سینما و تأتر نیست ؛ بلکه شغل نظارت هم برای موفقیت  نیاز به داشتن علم بازیگری دارد.

مهندس ناظر خوب ؛ مهندسی است که قبل از شغل نظارت ، حتماً پیمانکار بوده و خود ساختمان ساخته باشد.

به قول یکی از اساتید که می فرماید مهندس ناظر باید 5 خصلت درشخصیت او وجود داشته باشد تا ناظر موفقی باشد :

1- تحمل صبرش بالا باشد.

2- جسارت و اعتماد به نفس بالایی داشته باشد .

3- آگاهی و دانش فنی و حقوقی بالایی داشته باشد.

4- روابط عمومی و فن مذاکره وفن بیانش قوی باشد .

5- همیشه درکارها به خداوند توکّل داشته باشد .

میگویند درصنعت ساختمان 400 شغل وجود دارد . اگر بخواهیم جسارتاً از نظر حقه بازی و مکاری این 400 شغل را دسته بندی کرده و به آن رتبه ای اختصاص دهیم ؛ مقام اول  و مدال طلا در این جایگاه را جوشکاران ساختمان به خود اختصاص داده اند و مقام دوم و مدال نقره را قالب بند و آرماتوربند و مقام سوم و مدال برنز را فروشنده بتن به خود اختصاص داده است . این سه گروه از تاثیر گذار ترین افراد درساختمان هستند که مهندس ناظر باید بتواند در ابتدای کار کنترل این افراد را به راحتی به دست خود بگیرد تا بتوان نتیجه بهتری از مدیریت و نظارت خود دریافت کند. مقام چهارم را قیر کار و عایق بند به خود اختصاص داده است .