بخش اول از شرح وظایف و مسئولیتهای ناظرین به تفکیک رشته های : نقشه برداری ، معماری ، سازه ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات برقی ، ناظرین گاز ، ناظرین آبفا ، ناظرین برق اماکن و ناظر هماهنگ کننده

 

متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.

مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران

دراین جلسه قصد داریم شرح وظایف مهندسان ناظر ساختمان را به تفکیف شرح دهیم . لازم به یادآوری است که این شرح وظایف در سرفصل های سفر سوم و دوم به صورت پراکنده تشریح شده است.اما در این جلسه قصد داریم به طور کامل و به تفکیک ؛آن را جمع بندی نماییم. دوستانی که جلسات گذشته را مطالعه نکرده اند و تصور میکنند که با مطالعه فقط این یک جلسه به کلیه مباحث حقوق مهندسی مسلط خواهند شد سخت در اشتباه می باشند و لازم است کلیه جلسات بطور کامل مطالعه شود.

شرح وظایف و مسئولیتهای مهندس ناظر نقشه برداری

• در ادامه به شرح وظایف و مسئولیتهای مهندس ناظر نقشه برداری خواهیم پرداخت.در تهران اساساً تا این تاریخ کار به ناظر نقشه بردار ارجاع نمیشود و از سی و یک استان حدودهشتاد تا نود درصد، پنج ناظره بوده و از ناظرین نقشه برداری استفاده می شود. البته با پیگیری های انجام شده این امید وجود دارد تا بزودی این امر به نتیجه برسد .

بطور کلی در کارهای نظارتی که به صورت پنج ناظر میباشد ، وظایف ناظر نقشه بردار شامل کنترل ابعاد و اندازه های ساختمان طبق نقشه مصوب معماری میشود ؛که عبارت است:

1. کنترل حدود اربعه و جانمایی چهار گوشه زمین : به عنوان مثال این امکان وجود دارد که ساختمان در محلی احداث گردد که اطراف آن هیچ گونه ساخت و سازی صورت نگرفته باشد و تعیین چهار نقطه زمین و پیاده کردن مختصات آن از وظایف ناظر نقشه بردار میباشد . همچنین کنترل حدود اربعه سطح اشغال نیز به همین ترتیب باید انجام شده و از وظایف ناظر نقشه بردار میباشد.
2. یکی از وظایف بسیار مهم ناظرین نقشه بردار کنترل جانمایی ستونها  و همچنین جانمایی چاله آسانسور می باشد زیرا اگر ستونها و چاله آسانسور به درستی جانمایی نشوند امکان حذف پارکینگ وجود دارد که این موضوع بار مالی و حقوقی برای ناظر خواهد داشت.
3. جانمایی باکس پله وکنترل ابعاد مشاعات نیز از وظایف مهندس ناظر نقشه بردار می باشد.
4. کنترل درز انقطاع که از مهمترین و حساسترین بخش از وظایف ناظر نقشه بردار می باشد.
5. از بخش های مشترک کنترلی  ناظر نقشه بردار با مهندس ناظر معماری؛ کنترل ابعاد درب ورودی پارکینگها می باشد .
6. کنترل ارتفاع سقف طبقات که باید مطابق نقشه های مصوب باشد.
7. کنترل ارتفاع کلی ساختمان که نباید از ارتفاع مصوب و مندرج در پردانه ساختمانی و نقشه های معماری بیشتر باشد .

قبل از پرداختن به شرح مسئولیت های مهندسین ناظر نقشه برداری در حوادث ممکن است سئوالی برای خوانندگان و مخاطبین پیش بیاید که این شرح وظایف درکجای قوانین ذکر شده و مندرج گردیده است ؟

در پاسخ میگوییم که در هیچ جای قانون ذکر نشده است و این مواردی که در بالا ذکر شد حاصل تحقیق و پژوهش بر روی پرونده های قضایی و محکومیت های مهندسین ناظر و خروجی از محاکم و دادگاه ها بوده که به تفصیل آن را شرح میدهیم و ممکن است در هیچ کتابی قید نشده باشد اما با پیگیری رویه های قضایی و خروجی پرونده ها به این نتایج دست یافته و در اختیار مهندسین قرار داده ایم .

حال به شرح مسئولیت های مهندسین ناظر نقشه برداری در حوادث خواهیم پرداخت.

اگر در حادثه ای؛ کارگری که زیر نظر ناظر نقشه برداری میباشد، دچار مصدومیت و یا فوت نماید، در تیم نظارت، مهندس ناظر نقشه بردار و ناظر هماهنگ کننده توامان در این قضیه  علاوه بر مالک و مجری ذیصلاح؛ مسئولیت داشته و تقصیر می گیرند.

همانطور که قبلاً این پرونده بازخوانی شد مجدداً یادآور می شویم که در کرج خانم مهندس نقشه بردار به نگهبان دستور گرفتن منشور و ژالن را در روی اسکلت فولادی طبقه اول را می دهد که متاسفانه نگهبان از طبقه اول  تعادلش بهم خورده و سقوط میکند و سرش  به استیفنر پای ستون اصابت کرده و درجا فوت می کند و در این پرونده ناظر نقشه برداری 40% و ناظر هماهنگ کننده10% تقصیر گرفتند.

لازم به ذکر است که ناظر هماهنگ کننده همیشه یک پای مقصرین می باشد .

• قبل از اینکه به شرح وظایف و مسئولیت های ناظر معماری بپردازیم لازم است این نکته مهم را یادآورشویم که در شهرهایی که به صورت چهارناظره بوده و ناظر نقشه برداری وجود ندارد کلیه مسئولیت های ناظر نقشه برداری بر عهده ناظر معماری می باشد.یکی از دلایل اثبات این ادعا خروجی رویه های قضایی و احکام نهایی محاکم قضایی می باشد.

وظایف تخصصی مهندس ناظر معماری

1. کنترل ضخامت دیوارهای پیرامونی،دیوارهای باکس پله،دیوارهای باکس آسانسور و دیوارهای داخلی مطابق نقشه مصوب.(ضخامت تمام شده دیوارهای پیرامونی ، باکس پله و آسانسور با نازک کاری20 سانتیمتر میباشد.ضخامت تمام شده دیوارهای داخلی با نازک کاری 10 الی 15سانتیمتر میباشد.)
2. شاقول بودن دیوارها.
3. جهت بازشو دربها مطابق نقشه مصوب باشد که از موارد بسیار مهم می باشد.
4. کنترل فضاهای داخلی با نقشه مصوب معماری که هر نوع جابجایی تیغه ها و فضاها باید گزارش شود.
5. تامین نور مناسب فضاها.
6. نظارت بر اجرای نازک کاری اعم از سرامیک کاری، سنگ کاری،کاشیکاری و بند کشی اصولی و زیبا.
7. جانمایی درست کاسه توالت(رعایت فاصله مناسب تا دیوارهای طرفین)و جهت درست کاسه توالت که در راستای قبله نباشد.
8. کنترل زیبایی نمای ساختمان، که باید مطابق نقشه های مصوب باشد. اگر طرح ندارد مسئولیت طراحی نما با ناظر معماری میباشد.همچنین توجه به مسیر عبور کانالهای کولر و لوله های تاسیساتی؛که نباید از روی نما عبور کرده باشد.
9. مهمترین بخش از وظایف مهندس ناظر معماری کنترل اسکوپهای سنگ نما میباشد و بسیارمهم می باشد و حتماً باید عدم اسکوپ و مهار سنگها گزارش شود؛که اگر سنگی بعد از سالها سقوط کرد، مسئولیت و تاوان جدی با مهندس ناظر معماری میباشد.
10. کنترل پیشامدگی های نما .(در ضوابط شهرداری ذکر شده که تا ارتفاع زیر سه متر و پنجاه سانتیمتر از کف خیابان حداکثر ده سانتیمتر مجاز میباشد و از سه متر و پنجاه سانتیمتر به بالا ؛ سی سانتیمتر مجاز میباشد ،که بیشتر از این رقوم باید گزارش شود.)
11. کنترل سنگ راه پله ها .ارتفاع پیشانی 18.5-18 سانتیمتر باشد و عرض مفید پله ها 110 سانتیمتر باشد و هر نوع مغایرت باید گزارش شود.
12. سنگ کف حیاط ،کف پارکینگ ، رمپ ،کف پاگردها ،کف آسانسور و راهروهای واقع در مسیرهای ورود و خروج باید مضرس باشند در غیر اینصورت باید گزارش شود.
13. کنترل ابعاد راه پله ها، لابی، عرض راهروها، نورگیرها، مشاعات، کنترل بازشو درب آسانسور(محل و جهت درب که بسیار مهم است و نباید به پارکینگ اثابت کند چون باعث حذف پارکینگ خواهد شد).
14. کنترل شیب و شعاع داخلی رمپ و طول رمپ که ممکن است که خودرو نتواند به راحتی دور بزند.
15. کنترل ارتفاع سقف پارکینگ با در نظر گرفتن آویزها.(حداقل رقوم ارتفاعی باید مطابق با ضوابط شهرسازی مربوطه باشد)
16. کنترل درب حفاظ حصار یا اتاقک منبع آب شرب که اگر زیر راه پله ها میباشد بایستی کنترل شود.
17. کنترل بر نحوه اجرای عایقهای رطوبتی سرویسهای بهداشتی، حمام، روشویی، کف آشپزخانه، پشت بام و هر سطحی که در معرض رطوبت میباشد.
18. کنترل ارتفاع جانپناه و استحکام دیوارهای جانپناه که باید با وال پست اجرا شود.
19. کنترل ارتفاع و استحکام نرده های راه پله، بالکن.(مطابق استاندارد مقررات ملی ساختمان)
20. کنترل ابعاد شیشه خور پنجره ها.(تمام سطوح شیشه ای با ابعاد بیش از90سانتیمتر در150سانتیمترکه در مجاورت فضای باز و معبر قرار دارند، باید از نوع شیشه سکوریت، ایمن و ریزشونده باشند).
21. دیوارهای پیرامونی باید عایق حرارتی داشته باشند و شیشه پنجره های ساختمان نیز دو جداره باشند. (کنترل مبحث 19 مقررات ملی ساختمان.)
22. نظارت بر اجرا و استحکام کابینتها؛ بطوری که با نصب کابینتها دریچه تبادل هوای آزاد مسدود نشود .
23. کنترل ابزارهای گچ بری شده روی سقف و داخل واحد ها.
24. کنترل نقاشی ساختمان، بدون نقاشی درب و دیوار و نرده ها نباید پایانکار داد، به خصوص دربهای ورودی واحدها.

موارد فوق بخشی از شرح وظایف مهندسان ناظر معماری میباشد. همانطور که ملاحضه می فرمائید مهندسان ناظر معماری سنگین ترین وظیفه را در بین ناظرین 5گانه ساختمان دارند.

حال به شرح مسئولیتهای مهندس ناظر معماری در حوادث ساختمانی خواهیم پرداخت.

• این شرح وظایف از حجم انبوه پرونده های مهندسان ناظر کشور درمحاکم قضایی استخراج شده است.چنانچه کارگران و پیمانکاران ساختمانی مربوط به عملیات معماری؛ آسیب یا صدمه ببینند و یا به مال و جان اشخاص ثالث آسیب برسانند، ناظر معمار به همراه ناظر هماهنگ کننده جوابگو محاکم قضایی می باشند.

از پرونده های مرتبط با این موضوع را میتوان سقوط قوطی رنگ از ارتفاع بر روی کالسکه ای که  نوزاد داخلش بود و باعث فوت نوزاد شد و ناظر معماری به همراه ناظر هماهنگ کننده درصد تقصیر گرفتند و همچنین سقوط نصاب شیشه در ارتفاع  و مرگ نصاب شیشه و غیره….نام برد.

حال در ادامه به شرح وظایف و مسئولیتهای مهندس ناظر سازه خواهیم پرداخت.

1. نظارت بر تخریب ساختمان قدیمی با در نظر گرفتن بحث ایمنی که بسیار پر اهمیت می باشد.
2. نظارت بر گودبرداری و کنترل همجواری های پلاکهای همجوار و کنترل دیوارهای مشترک وکنترل زیرزمین همسایه ها.
3. نظارت بر نحوه اجرای سازه نگهبان که از مهمترین قسمت نظارت مهندس سازه میباشد زیرا بیشترین درصد حوادث ساختمانی مربوط به این مرحله می باشد.بنابراین لازم است ناظرین سازه در این مرحله بطور مداوم و هرروز تمام وقت به پروژه سرکشی نمایند.
4. نظارت بر ورود آبهای زیرزمین داخل گود (بحث قنات که در جلسات قبل تشریح گردید).
5. نظارت بر اجرای فونداسیون.
6. نظارت بر اجرای سازه اصلی ساختمان.
7. نظارت بر اجرای سقفهای ساختمان.
8. کنترل شاسی کشی و جوشهای شاسی کشی فلزی کابین آسانسور.
9. کنترل دال بتنی زیر موتور آسانسور و قلاب روی خرپشته که موتور آسانسور را بالا میکشند.

نکته بسیار مهم : مهندسان ناظر سازه باید در تمام مراحل سفت کاری و نازک کاری در ساختمان حضور داشته و نظارت مستمر و کنترل داشته باشند تا به خاطر اجرای تاسیسات به سازه آسیب وارد نشود و باید قبل از بتن ریزی سقف ها محل داکت در نظر گرفته شود.هم چنین نباید از میلگرد تیرچه های سقف؛ آویز برای سقف کاذب گرفته شود.

• شاسی کشی نما باید طوری باشد که وزن نما را تحمل کند و به سازه اصلی مرتبط باشد نه اینکه از دیوارهای پیرامونی کمک بگیرند و این بحث با مهندس ناظر معماری مشترک می باشد و کنترل آن بر عهده ناظر سازه می باشد.

موضوع مهم بعدی در زمان نازک کاری بریدن بادبندی ها می باشد.

در این خصوص پرونده های زیادی وجود دارد که در زمان اجرا بادبند درست اجرا شده و بعد از تائید ناظر سازه ، مالک برای باز شو پنچره اقدام به بریدن بادبند کرده است و ناظر از این موضوع خبر نداشته است.و یا حتی جهت بادبندی را عوض کرده است بنابراین وظیفه مهندس ناظر سازه می باشد که تا آخرین مرحله اجرای ساختمان، سرکشی و کنترل های لازم را انجام دهد.

شرح مسئولیتهای مهندس ناظر عمران در حوادث ساختمانی بدین ترتیب است

که چنانچه کارگران و پیمانکاران ساختمان مربوط به عملیات اجرای سازه آسیب یا صدمه ببینند و یا به مال و جان اشخاص ثالث آسیب برسانند، ناظر سازه به همراه ناظر هماهنگ کننده جوابگو محاکم قضایی می باشند.مسئولیت هرگونه حادثه ای در مرحله اجرای سازه نگهبان و گودبرداری و تخریب برعهده ناظر سازه و هماهنگ کننده میباشد.مسئولیت هرگونه حادثه ای برای کارگران و اکیپ اجرای اسکلت آسانسور و اجرای دال زیر موتور آسانسور؛ بر عهده ناظر سازه و هماهنگ کننده می باشد.